Universitair hoofddocent Inge Sieben geeft les over ongelijkheid aan de Tilburg University. Daarnaast doet ze ook onderzoek, vooral naar verschillende waarden. Wat vinden mensen belangrijk in het leven? En zijn er verschillen in hoe mensen denken in hun waarden? Ze is als projectcoördinator betrokken bij het project EVALUE, dat o.a. lesmateriaal ontwikkeld voor middelbare scholen vanuit een gigantische dataset over Europese waarden. 

Wat is het doel van EVALUE?

Het grote doel is om meer begrip te kweken voor de standpunten en opvattingen van anderen, en na te denken over eigen standpunten. Waar sta ik, wat vind ik belangrijk in het leven, en waarom vind ik dat belangrijk? Hoe denken mensen in Europa over een bepaald onderwerp? Wat zijn verschillen, wat zijn overeenkomsten en hoe zou dat komen? Je kijkt naar hoe het zit, vanuit een wetenschappelijke blik. Met die verschillen, overeenkomsten en verklaringen volgt waardencommunicatie. Wat vind ik nou eigenlijk? Wat vinden mijn klasgenoten? En waarom denken we zo? Dat is burgerschapsvorming, in het onderwijs heel belangrijk. 

Voor die waardencommunicatie hebben we een tool ontwikkeld. Leerlingen beantwoorden enkele vragen en zien hun eigen positie in de klas. Andere leerlingen doen dat ook, dus je ziet allemaal bolletjes. Anoniem, want het moet wel veilig zijn. Als je een extreme opvatting hebt, moet je jouw naam niet erbij zien; dat is heel confronterend. Je ziet dus allerlei bolletjes en kunt dat ook met een andere klas vergelijken. Die leerlingen krijgen een ander kleurtje. Je kunt je eigen klas ook vergelijken met mensen in een land als Griekenland, of nog specifieker: met een Griekse klas.

Hoe kunnen scholen EVALUE gebruiken?

We hebben twee interactieve tools. De eerste tool is dat je zelf kaartjes kunt maken en verschillende kaartjes naast elkaar kunt zetten. Bijvoorbeeld om verandering in de tijd te zien. Je kunt ook jongeren met ouderen vergelijken. De andere interactieve tool is de digital classroom, waarbij leerlingen hun eigen standpunten vergelijken met die van anderen. Op de website staan verder meer dan zestig ontwikkelde lesmaterialen met uitgewerkte lessen over vijf thema's. We geven steeds meerdere perspectieven om iets te verklaren. In de opdrachten benadrukken we dat er altijd meerdere kanten zijn.

Ik vind het fijn dat de inzichten en de data die we verzamelen, nu breder worden gebruikt Inge Sieben

Hoe hebben jullie alles ontwikkeld?

In het project zitten vier landen. Naast Nederland zijn dat België, Slovakije en Turkije. In ieder deelnemend land hebben drie tot tien scholen meegewerkt. Eerst hebben we samen met leraren gezeten om het lesmateriaal goed te laten aansluiten op het curriculum. Dat is toen een paar keer getest in de klassen en verbeterd. We hebben het veelal in coronatijd ontwikkeld. Het was toen best moeilijk om scholen te betrekken, ook omdat ze bezig waren met overleven. De digitale tools bleken een uitkomst, want sommige scholen vonden het heel jammer dat fysieke uitwisselingen niet doorgingen. Zij konden met de tools iets digitaal doen.

Hoe zijn de ervaringen?

Tot nu toe zijn de reacties heel positief, zowel van leraren als van leerlingen. De leraren vinden het waardevol om met echte gegevens te werken. Dat haakt mooi aan bij onderzoeksvaardigheden, die ze in lessen willen oefenen. Ook het idee van meerdere perspectieven spreekt leraren aan. Verklaringen geven en met leerlingen praten over wat ze zelf denken. Dat werkt heel goed. Leerlingen geven aan dat ze andere culturen ontmoeten, ook al is dat digitaal.

Wat vind je zelf het mooiste?

Het mooiste vind ik dat er nu wat met de data en inzichten gebeurt. Normaal gesproken blijven die een beetje in de wetenschap hangen. Dat is jammer, want we kunnen er zoveel meer mee. Dit project draagt echt iets bij in een school of in een klas. Een leraar kan hiermee burgerschapsonderwijs geven. Soms is het lastig om daar handen en voeten aan te geven. Ik vind het fijn dat de inzichten en de data die we verzamelen, nu breder worden gebruikt.

Wat zou je nog meer willen?

Sommige leraren vinden het lastig om controversiële onderwerpen aan te snijden. Leraren willen graag zien hoe het werkt, dus daarvoor willen we enkele video's maken. Speciale onderwerpen eruit lichten die moeilijk kunnen liggen, vooral in een diverse klas met veel leerlingen met heel uiteenlopende achtergronden. Verder willen we de dataset uitbreiden met gegevens van andere grootschalige surveys. Hiermee kunnen leraren in de toekomst nog meer onderwerpen behandelen.

Door Erasmus+ hebben we in dit project goed kunnen samenwerken Inge Sieben

Op welke manier draagt Erasmus+ bij?

Door Erasmus+ hebben we in dit project goed kunnen samenwerken, door echt bij elkaar te komen en niet alleen online meetings te hebben. Fysieke meetings werken vaak net iets beter. Afgezien van het feit dat we het niet hadden kunnen realiseren zonder Erasmus+, is dat ook de toegevoegde waarde. Iedereen wil er het beste van maken. Je kunt veel leren van elkaar en dat geeft nog meer verdieping aan het project. Door de ervaringen kom je ook verder in je eigen werk. Dat was bij de rest van de groep net zo.

Wat heb je zelf geleerd?

Ik heb dingen geleerd die ik ook in mijn eigen werk kan toepassen. Als je met mensen samenwerkt uit verschillende landen, heb je altijd diversiteit en andere perspectieven. Je leert daar veel van omdat je toch met een bepaalde blik naar iets kijkt. Voor ieder onderwerp is het interessant om samen te werken met een diverse groep.